وقتی یک هدیه تولد، یک جعبه غلات، یک قوطی نوشابه و یا یک برش تازه گوشت را باز می کنیم، با انواع مختلف بسته بندی روبرو می شویم. برخی از آنها بسته بندی یکبار مصرف و برخی دیگر می تواند ده ها بار مورد استفاده مجدد قرار گیرند.

از بین این بسته بندیهای یکبار مصرف، برخی قابل بازیافت بوده، برخی دیگر می توانند کمپوست شده و یا باید مستقیماً به سطل زباله بروند. با وجود این تفاوت ها، انواع بسته بندی ها تأثیرات زیست محیطی مختلفی دارند.

شرکت ها و مصرف کنندگان با تاکید بر پایداری که این نسل از خود نشان می دهد، در تلاشند تا اثرات منفی زیست محیطی خود را کاهش دهند.

برای مصرف کنندگان، این موضوع اغلب به معنای تمرکز برسه اصل پایداری است: کاهش، استفاده مجدد و بازیافت. اما در مورد شرکت ها و تولیدکنندگان ممکن است کاهش ضایعات با جایگزینی مواد قدیمی با مواد سازگار با محیط زیست و یا طراحی مجدد مواد یکبار مصرف اتفاق بیافتد. همه اینها به تلاش برای ایجاد بسته بندی پایدارتر خلاصه می شود.

آیا بسته بندی پایدار شبیه انجام کار خوب است؟

پاسخ کوتاه این است: بله و خیر. در حالی که تلاش برای تغییر مواد و طراحی محصول می تواند تأثیر مثبتی بر محیط زیست داشته باشد، به طور کلی همه بسته بندی ها این توانایی را دارند که تا حدی این اثرات را نفی کنند. این فقط به دلیل ماهیت ذاتی بسته بندی است. به ویژه اینکه پس از مصرف محصول موجود در آن، پسماند محسوب می شود.

مواد قابل بازیافت، بسته بندیهای دوستدار محیط زیست و بسته بندی “هوشمند” همگی با تفکر سازگاری با محیط طراحی شده اند، اما مانند بسیاری از نوآوری ها دارای نقص هستند. این بدان معنا نیست که شرکت ها به جای پلاستیک، به شیشه و آلومینیوم روی می آورند، زیرا این مواد اغلب برای حجم تولید برخی از محصولات عملی نیستند.

 اما این موضوع بدین معناست که ما به عنوان مصرف کننده، نیاز به یادگیری بیشتری داریم. دانستن نحوه دفع مواد بسته بندی چه از طریق بازیافت، کمپوست و یا زباله برای عمل کردن به عنوان یک مشتری فعال با تفکر پایداری ضروری است. یکی دیگر از نکات مهم این است که بدانیم در هرمنطقه خاص با توجه به موضوع دفع زباله چه چیزی در دسترس است. به عنوان مثال، دربرخی از شهرها امکان تبدیل زباله به کمپوست درحاشیه شهر وجود دارد، اما در مکان های دیگر ممکن است نیاز باشد که مصرف کنندگان کمپوست سازی را درحیاط خانه خود فعال نمایند.

بسته بندیهای قابل بازیافت

مواد قابل بازیافت احتمالاً آشناترین و گسترده ترین شکل بسته بندی پایدار هستند. کاغذ، پلاستیک، فلز و شیشه از رایج ترین مواد قابل بازیافت می باشند. آنها پس از یک بار استفاده، به مرکز بازیافت آورده و دوباره ساخته یا تولید می شوند.

در حالی که ما مرتب با مواد قابل بازیافت ارتباط برقرار می کنیم، تشخیص اینکه در واقع چه چیزی قابل بازیافت است، گیج کننده می باشد. حتی اگر مواد دارای علامت بازیافت باشند، آیا به معنای قابل بازیافت بودن آنها است؟ این نیز ممکن است به منطقه شما بستگی داشته باشد. برخی از شهرداری ها می توانند فقط بعضی از انواع مواد قابل بازیافت را که با شماره شناسایی مشخص شده اند مورد بازیافت قرار دهند.

ما به عنوان مصرف کننده می توانیم با افزایش میزان بازیافت وظیفه خود را انجام دهیم. اما این موضوع مستلزم دانستن این است که چه چیزی را و چگونه می توانیم به صورت مناسب بازیافت کنیم. اگرمواد غیر قابل بازیافت در همان کیسه یا سطل مواد بازیافتی ریخته شده و یا اگر باقیمانده مواد غذایی در بسته ها و مواد قابل بازیافت مانده و شسته نشوند، می تواند منجر به بروز آلودگی شوند.

بسته بندی سازگار با محیط زیست

برخی از شرکت ها بسته بندی خود را به گونه ای طراحی می کنند تا از پلاستیک کمتری استفاده به عمل آمده و در عین حال یکپارچگی محصول اصلی حفظ گردد. این فرآیند را “سبک سازی” می نامند که شامل کاهش مقدار مواد مورد نیاز بسته بندی و در عین حال حفظ مقاومت و ظرفیت اصلی آن است. به همین دلیل ممکن است در بازار بطری های آب بیشتری با کناره های مستقیم و انحنای خاص ببینید. این طرحها به همان میزان آب را در خود نگه می دارند اما از پلاستیک کمتری استفاده می شود.

شکل دیگر بسته بندی زیست محیطی استفاده از موادی مانند پلاستیک های زیستی یا سایر مواد سازگار با محیط زیست است که غالباً از منابع آلی مانند ذرت یا روغن های گیاهی تهیه می شوند. این مواد پس از دور ریختن به زمان کمتری جهت تجزیه نیاز داشته و در نتیجه گازهای گلخانه ای کمتری آزاد می کنند.

بسته بندی هوشمند

یکی از نوآوری های جدید در بسته بندی، مواد سازگار و “هوشمند” است که می توانند تأثیرات مثبت و منفی بر محیط داشته باشند. این نوع بسته بندی جهت مواد غذایی فاسدشدنی بکار می روند. با استفاده از مواد شیمیایی یا حسگرهای زیستی، بسته بندی هوشمند می تواند کیفیت هایی مانند طراوت، دما، رطوبت، سطح دی اکسید کربن و اکسیژن را تشخیص دهد.

با ایجاد یک محیط مطلوب در بسته بندی، غذا برای مدت طولانی تری تازه مانده و این امر منجر به کاهش پسماند می گردد. مسئله اصلی در این نوع بسته بندی، وجود مقدار زیاد مواد غیر قابل بازیافت است که باید مورد توجه قرار گیرد.

با این حال، یک تیم در اروپا در تلاش است تا بسته بندی مواد غذایی هوشمند را به گونه ای طراحی نماید تا مواد آن با محیط سازگار بوده و قابلیت تجزیه بیولوژیکی نیز داشته باشد. بسته بندی های هوشمند با برخورداری از ویژگی سازگاری با محیط زیست می توانند تأثیر مثبتی در کاهش ضایعات کلی داشته باشند.

(برگرفته از سایت: food insight)

 

چاپ